Kaart met PFAS vervuiling met hotspot Zwijndrecht (bron Le monde).
PFAS stoffen zijn zeer schadelijke stoffen die behoren tot een groep chemische bestanddelen die ‘Forever Chemicals’ worden genoemd omdat ze niet of nauwelijks afbreken en eens ze in je lichaam zitten, het jaren duurt voor ze terug verdwijnen. PFAS is de verzamelnaam voor chemische bestanddelen met een familie van meer dan 6000 varianten waaronder ook PFOS.
De hele zaak rond 3M is aan het licht gekomen in de zomer van 2021. Sindsdien worden de buurbewoners zich langzaam bewust van de schadelijke effecten die aan asbest doen denken. PFAS zit overal: in de bodem, in eieren, in het grondwater, in het lichaam, in de groenten en fruit en noem maar op en zal er nooit meer volledig uit geraken. De vastgelegde ‘NO REGRET’ maatregelen hebben een impact op het dagelijkse leven van vele burgers. Buurtbewoners zijn onzeker en bezorgd over hun toekomst en die van hun gezin.
Er er is ook veel onwetendheid. Sommigen denken dat de overheid het allemaal zal oplossen, anderen denken dat 3M spontaan met schadevergoedingen over de brug zal komen.
Ze vergissen zich allemaal en tot overmaat van ramp dreigt er verjaring. Verjaring betekent dat u nooit meer aanspraak kan maken op gelijk welke schadevergoeding. Als u uw gezinswoning binnen 15 jaar wil verkopen en ze is 30% minder waard, dan lijdt u nog schade. Als u of uw kinderen binnen 10 jaar plots diabetes vaststellen, een aantasting van het immuunsysteem of erger nog een vorm van kanker dan is de schade nog veel groter. U mag en kan dat niet laten verjaren en u moet nu iets doen, wat men u ook tracht wijs te maken.
Bovendien kondigde 3M onlangs aan dat ze in 2025 de PFAS productie in Zwijndrecht stoppen. De vraag stelt zich dan of de 3M site in Zwijndrecht sluit en 3M België volledig verlaat. Het afdwingen van een schadevergoeding wordt dan uiterst onzeker.
U moet weten dat de overheid niet voor u kan optreden. In het beste geval zal de overheid (OVAM) een beperkt aantal gronden voor een gedeelte laten saneren. Momenteel ligt een Bodemsaneringsplan (BSP) voor zone 1A (Zwijndrecht) voor en starten de effectieve werkzaamheden in 2024 en duren ze tot einde 2028. De sanering voor zone 1B en 2 moet dan nog starten.
In een eerste fase moet 441.000 ton (ca. 245.000 m³, meer dan 20.000 vrachtwagens) vervuilde aarde afgevoerd worden en een zelfde hoeveelheid goede aarde aangevoerd worden. Er is misschien nog voldoende stortcapaciteit maar of er voldoende goede aarde gevonden wordt, staat nog lang niet vast en dit kan het ganse project aanzienlijk vertragen. Dit is een project van ongekende omvang in Vlaanderen en zal jaren de nodige hinder voor de buurt veroorzaken.
Bovendien zal nooit alle vervuiling weggenomen kunnen worden en valt alle gezondheidsschade en minderwaarde aan uw woning buiten deze overheidstussenkomst. De mensen die denken dat 3M die schade spontaan zal vergoeden zijn naïef en misschien kijken zij beter eens naar de film ‘DARK WATERS’ over een vergelijkbare zaak in de VS die men o.a. via Youtube kan bekijken.
3M deelt in Zwijndrecht nu en dan een ‘snoepje’ uit maar dat maakt deel uit van hun strategie om de mensen in slaap te sussen. In Juni van dit jaar heeft 3M in de Verenigde Staten een schikking van 10,3 miljard dollar getroffen met Amerikaanse steden en gemeenten over watervervuiling door PFAS. Met de schikking wil 3M vermijden dat het in een rechtszaak veroordeeld zou worden tot een nog hogere schadevergoeding. De tactiek van 3M is steeds dezelfde: alles ontkennen en betwisten tot ze niet anders kunnen dan een schikking te treffen en dat gebeurt alleen omdat de slachtoffers voet bij stuk houden.
Tenslotte zijn er nog andere verenigingen actief, maar die hebben dikwijls andere objectieven. Tot nu toe neemt geen enkele van die verenigingen het op voor de individuele burger en de schadevergoeding waar die recht op heeft en daar proberen wij iets aan te doen.